Fase 3: ontwerpfase
In de voorgaande fase hebben jullie een complex probleem in kaart gebracht, waarvoor nu de opdracht ligt om een ontwerp te maken voor een mogelijke oplossing, maar wat is een complex probleem precies en hoe bied je oplossingen voor dergelijke problemen?
In het onderstaande artikel worden complexe problemen als volgt omschreven: “Complexe problemen zijn kort gezegd problemen die niet goed te definiëren zijn: er zijn veel onzekerheden over het probleem en de context.” (onderstaande citaten refereren naar ditzelfde artikel). Omdat probleem en context zich beide in de toekomst zullen blijven ontwikkelen zijn er vooraf geen heldere criteria te bepalen voor succesvolle oplossingen. Daarom is het van belang dat er in plaats daarvan een meer cyclische, iteratieve aanpak wordt gekozen. Onderzoekend ontwerpen en design thinking zijn voorbeelden van zulke ontwerpprocessen.
“Toekomstige professionals moeten complexe problemen kunnen oplossen. Hoe leren we dit hbo-studenten? Design thinking en ontwerpgericht onderzoek bieden dezelfde logica voor het ontwerpen van onderbouwde oplossingen voor complexe problemen. Ze verschillen in accent, met name in inhoudelijke uitgangspunten en de organisatie van het ontwerpproces. Zowel design thinking als ontwerpgericht onderzoek zijn geschikt voor het oplossen van complexe problemen, zeker als hun sterke punten in opeenvolgende ontwerpcycli worden gecombineerd.”
In dit artikel vind je een uitgebreide uitleg over beide ontwerpprocessen, verschillen en overeenkomsten en hoe je de sterke punten van beide processen kan combineren met elkaar.
Designthinking
“Design thinking is een ontwerpstrategie met een kort-cyclisch karakter: men redeneert van problemen naar oplossingen en weer terug. Design thinking is een onderzoeksontwerp dat voortkomt uit de human-centered design traditie en heeft zijn oorsprong in vakgebieden als architectuur en productontwerp.”
De ontwerpcyclus van design thinking kent vijf fasen:
1) empathize,
2) define,
3) ideate,
4) prototype,
5) test.
Hiernaast een illustratie van het proces.
Ontwerpgericht onderzoek
De logica van ontwerpgericht onderzoek komt overeen met de logica van design thinking. Ontwerpgericht onderzoek heeft ook een cyclisch karakter. Toch verschilt de oorsprong van ontwerpgericht onderzoek met die van design thinking. Komt design thinking voort uit human centered design, ontwerpgericht onderzoek is afkomstig uit de ontwerpleer van ingenieurs.
De interventiecyclus van ontwerpgericht onderzoek kent vier fasen:
1) diagnose,
2) ontwerp,
3) implementatie,
4) evaluatie.
Omdat ontwerpgericht onderzoek vaak volgt op een diagnostisch onderzoek gaat het onderzoeksontwerp van ontwerpgericht onderzoek uit van een specifieker gedefinieerd ontwerpprobleem. Hiernaast een illustratie van het proces.
Tools voor het komen tot een ontwerp
Nu de onderliggende theorieën kort zijn toegelicht, is de vraag hoe je je ontwerp concreet vorm kan geven. In de onderstaande kopjes worden concrete handvatten gegeven aan de hand van de design thinking methode. Omdat de methodes in veel opzichten op elkaar lijken zijn dezelfde tools ook zeer geschikt om te gebruiken met de methode ontwerpgericht onderzoek. De tools worden hier niet verder toegelicht om het leesbaar te houden. Bezoek de website van workshopper.com voor uitleg over de verschillende tools.
Dit filmpje vat in 10 minuten samen wat design thinking is en welke tools gebruikt kunnen worden om dit proces mee te vullen en te komen tot een ontwerp.
1) Empathize
Deze fase draait geheel om het begrijpen van de doelgroep waarvoor je het ontwerp maakt. Erachter komen wat hun pijnpunten zijn en wat voor deze doelgroep van extra waarde kan zijn. Tools die je hierbij kan gebruiken zijn:
Het doen van een doelgroepsanalyse aan de hand van:
– Interviews
– Persona’s
2) define
Deze fase draait om het verhelderen van alles wat je hebt geleerd uit fase 1 (confergeren) en opschrijven wat je uit de informatie haalt. Wat zijn problemen voor de doelgroep, waar lopen ze tegenaan? Waar hebben ze behoefte aan?
Het opstellen van een plan van eisen kan een goed begin
vormen voor het zoeken van een oplossing. Ook gebruik maken van mindmapping kan
helpen om alle verzamelde data uit de empathize fase te clusteren en
overzichtelijk te maken.
3) ideate
De ideate fase is een creatief proces waarin je komt met eerste potentiele oplossingen voor de problemen of wensen die de doelgroep heeft (FIT) zoeken. Belangrijk in deze fase is dat je jezelf niet te veel beperkingen oplegt. Alles kan in deze fase en het draait allemaal om het vinden van creatieve oplossingen. Haalbaarheid en realisme is pas relevant later in het proces. Voorbeelden van tools tijdens de ideate fase:
– Brainstormen/ braindumps/ crowdstrom/ creative pause
– Ideeën uitwisselen
– Benchmarking
4) prototype
Deze fase draait om het trechteren trechteren van ideeën (nu
kan je meer kijken naar de haalbaarheid) en vertalen naar een prototype waar je mee kan testen of jouw idee echt een oplossing vormt voor het probleem.
– Fysiek product
– Plan van eisen
– Digitaal product
– Dienst
5) test
In de testfase wordt er gekeken of het prototype pijnpunten wegneemt of meerwaarde heeft voor de gebruiker. In deze fase test je of jouw idee daadwerkelijk een oplossing kan zijn voor de doelgroep en kijken waar de verbetering ligt. Nadat je het prototype hebt getest schrijf je alle vragen en feedbackpunten op en begin je weer vooraf aan de cyclus (empathize) om antwoord te vinden op de vragen en het vinden van nieuwe oplossingen. Voorbeelden om je prototype te testen zijn:
Feedback vragen bij de gebruikersgroep aan de hand van:
– Focusgroepen
– Pilot
– Vragenlijsten en interviews
Maak eventueel een customer value proposition om in kaart te brengen welke pains en gains al wel zijn opgelost en waar nog aan gewerkt kan worden.
Tot slot
Voor meer tips, tricks, tools of meer uitleg over de bovenstaande tools is het sterk aan te raden om te kijken op de website van workshopper.com!